Moment w historii: panel fotograficzny Richarda Avedona w Metropolitan Museum of Art

W maju tego roku przypada 100. rocznica urodzin jednego z najsłynniejszych amerykańskich mistrzów fotografii, Richarda Avedona. Aby uczcić tę rocznicę, Metropolitan Museum of Art organizuje wystawę jego dużych paneli fotograficznych w dziale fotografii na drugim piętrze. Chociaż Avedon zyskał światową sławę pod koniec lat czterdziestych XX wieku jako fotograf mody, jego głównym osiągnięciem było innowacyjne podejście do fotograficznego portretu. Wystawa koncentruje się jednak na krótkim okresie pomiędzy 40 a 1969 rokiem, kiedy Avedon znalazł się na rozdrożu. Po niemal pięcioletnich „wakacjach” od portretu rozpoczął pracę z nowym aparatem i na nową skalę. „Zastanawiałem się, czy mógłbym przekształcić takie zjawisko jak portret grupowy…” – wspominał. 

Ekspozycja zorganizowana jest wokół trzech monumentalnych paneli fotograficznych ze zbiorów muzeum. Zostały one podarowane muzeum przez samego Avedona podczas zorganizowania jego ogromnej retrospektywy w 2002 roku, w przeddzień jego 80. urodzin i na dwa lata przed śmiercią. Cała trójka stanowi swoistą obsadę społeczeństwa amerykańskiego w krytycznym momencie jego historii.  

Jedna z nich przedstawia nowojorską bohemy artystyczną: Andy'ego Warhola i „gwiazdy” jego słynnej „Fabryki”, twórców nowej sztuki i uosobienie nowego światopoglądu. Na ścianie naprzeciwko znajduje się kolejna grupa: architekci wojny w Wietnamie, doradcy, generałowie, przedstawiciele rządu amerykańskiego – Rady Wojennej (na tę sesję Avedon poleciał do Sajgonu, gdzie musiał pracować niezwykle szybko, nie licząc godzinami, ale minutami, pracując z Warholem i jego Fabryką, Avedon mógł spędzać tygodnie na wypróbowywaniu kompozycji i kombinacji). 

Zrobiłoby to chyba większe wrażenie, gdyby członkowie Rady Wojennej spojrzeli prosto w oczy bohaterom trzeciego panelu, na którym zebrała się „Chicago Seven”, przywódcom antywojennych demonstracji, które wstrząsnęły miastem i krajem podczas konwencji Partii Demokratycznej w Chicago w 1968 r.... Był też ósmy uczestnik, ale w czasie kręcenia zdjęć przebywał już w areszcie, uznany za niebezpiecznego radykała. 

Nowy format dał Avedonowi nowe możliwości, choć opierał się na typowej dla niego technice: specjalnym oświetleniu postaci na bezlitosnym białym tle. Wszyscy (prawie) są w pełnym rozwoju, w pozach ujawniających charakter i prawie wszyscy patrzą bezpośrednio na widza, poważnie, otwarcie, czasem z wyzwaniem, a przestrzeń między nimi tworzy napięcie. Żadnych regaliów, wszyscy są praktycznie nadzy w swoich ubraniach zasadniczo ludzkość. 

Ciekawym dodatkiem do paneli na wystawie są portrety fotograficzne o zwykłym formacie, wykonane w procesie przygotowawczym. 

Autorka: Maya Pritzker