Telegram, który wciągnął Amerykę w Wielką Wojnę
Kiedy w sierpniu 1914 roku w Europie wybuchła Wielka Wojna, Stany Zjednoczone nie miały zamiaru się do niej przyłączać. Niemniej jednak Stany, z całego szeregu powodów politycznych i ekonomicznych, stały się swego rodzaju „tylną bazą” dla Ententy, produkując dla niej broń i pożyczając pieniądze. Jeśli chodzi o opinię publiczną, była ona podzielona na tych, którzy sympatyzowali z aliantami i tych, którzy sympatyzowali z państwami centralnymi. Do tych ostatnich należeli głównie ci, którzy mieli korzenie niemieckie lub irlandzkie. Od 1915 roku mówi się o tym, czy Stany Zjednoczone powinny bezpośrednio przystąpić do wojny po stronie Ententy. Faktem jest, że Niemcy rozpoczęły „nieograniczoną wojnę podwodną” - wszystkie statki, nawet neutralne, które znalazły się u wybrzeży Wielkiej Brytanii, uległy bezlitosnemu zatonięciu. W ten sposób Niemcy planowali zagłodzić Brytyjczyków i zmusić ich do zawarcia pokoju. Naturalnie „nieograniczona wojna podwodna” uderzyła w amerykańskie interesy handlowe, nie wspominając o śmierci obywateli amerykańskich. Najbardziej jaskrawym przykładem tego rodzaju było zatonięcie liniowca Lusitania w maju 1915 r. Po głośnym skandalu Niemcy pod groźbą przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny tymczasowo zawiesili „podwodny chaos”. Jednak im dalej szło, tym wyraźniejsze stawało się, że Niemcy są skazane na porażkę w tej „wojnie na wyniszczenie”. W desperackiej próbie zagłodzenia Brytyjczyków szybciej niż samych Niemców, Niemcy wznowili 1 lutego 1917 r. „nieograniczoną wojnę podwodną”. W odpowiedzi Stany Zjednoczone zerwały stosunki dyplomatyczne z Niemcami.
Zdając sobie sprawę, że sytuacja zmierza ku wojnie, Niemcy zaczęli z wyprzedzeniem obmyślać plany „odwrócenia uwagi” Amerykanów od europejskiego teatru działań. W głębi Ministerstwa Spraw Zagranicznych cesarza powstał „genialny” plan mający na celu nakłonienie Meksyku do przyłączenia się do Państw Centralnych. W styczniu minister spraw zagranicznych Arthur Zimmermann wysłał telegram do ambasadora Niemiec w Meksyku, prosząc go o złożenie oferty rządowi meksykańskiemu. Gdyby Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny, a Meksyk dołączył do państw centralnych, Niemcy dostarczyłyby Meksykanom wystarczającą ilość pieniędzy i broni, aby odzyskać terytoria utracone w wojnie meksykańsko-amerykańskiej toczącej się w latach 1846–1848. – Teksas, Nowy Meksyk, Arizona. Nie trzeba dodawać, że plan był całkowicie ryzykowny. W tym czasie w Meksyku szalała rewolucja i wojna domowa. Amerykanie regularnie wkraczali na terytorium Meksyku i okupowali całe miasta. Nie jest jasne, w jaki sposób zorganizowane zostaną dostawy przez Atlantyk z Niemiec do Meksyku. Ogólnie rzecz biorąc, rząd w Meksyku, otrzymawszy niemiecką ofertę, mądrze ją odrzucił. Ale najbardziej nieprzyjemne dla Niemców było to, że telegram został przechwycony i odszyfrowany przez Brytyjczyków. Przez cały luty brytyjskie departamenty spierały się między sobą, czy warto pokazać to Amerykanom. W końcu groziło to ujawnieniem faktu, że Brytyjczycy znali i potrafili odczytać niemiecki kod. Co więcej, telegram Zimmermanna został pierwotnie wysłany okrężną drogą amerykańską depeszą dyplomatyczną do ambasadora Niemiec w Waszyngtonie. Okazało się, że Niemcy nadużywali swojego statusu dyplomatycznego, a Brytyjczycy bezczelnie włamywali się do amerykańskich sieci. W końcu Brytyjczycy uznali, że przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny jest warte ryzyka i pokazali telegram Amerykanom, wymyślając legendę, że faktycznie przechwycili go w Mexico City. Angry Americans opublikowało depeszę na początku marca. Oczywiście opinia publiczna miała wątpliwości, czy to podróbka. Jednak wszelkie wątpliwości rozwiał... sam Zimmerman. Minister szczerze stwierdził, że tak, telegram był autentyczny. Ameryka powinna kilka razy zastanowić się, czy chce przystąpić do wojny pod groźbą otwarcia „drugiego” frontu meksykańskiego. Groźba publiczna miała dokładnie odwrotny skutek. Znaczna część elit politycznych i społeczeństwa w USA była przekonana, że Niemcy nie rozumieją „polubownie” i pozostało z tym walczyć. 6 kwietnia 1917 Kongres większością głosów wypowiedział wojnę Niemcom.
Źródło: Kanał telegramu „Stalowy hełm”
